وبلاگ آژانس دیجیتال مارکتینگ MsterDM
» چگونه یک قرارداد درست بنویسیم که بعداً به مشکل نخوریم؟
یکی از رایج‌ترین دلایل اختلاف و شکایت میان افراد، نداشتن قرارداد یا ناقص بودن آن است. بسیاری از افراد به دلیل روابط دوستانه یا عدم آشنایی با اصول قراردادنویسی، همکاری‌های خود را بدون قرارداد آغاز می‌کنند و بعدها دچار مشکلات قانونی می‌شوند.
یک قرارداد دقیق و اصولی می‌تواند از بروز بسیاری از این اختلافات جلوگیری کند. در این مقاله، مراحل نوشتن یک قرارداد حرفه‌ای و قابل استناد را به زبانی ساده و کاربردی توضیح می‌دهیم.
۱. معرفی دقیق طرفین قرارداد
اولین و مهم‌ترین بخش هر قرارداد، معرفی طرفین است. در این بخش باید مشخصات کامل افراد یا شرکت‌هایی که در قرارداد حضور دارند نوشته شود. اطلاعات لازم شامل موارد زیر است:
نام و نام خانوادگی (یا نام شرکت)
شماره ملی یا شناسه ملی شرکت
آدرس دقیق
شماره تماس
سمت امضاکننده در صورت وجود شرکت
در صورت امکان، کپی کارت ملی یا روزنامه رسمی شرکت نیز ضمیمه شود. این اطلاعات باعث می‌شود در صورت بروز مشکل، امکان شناسایی دقیق طرف قرارداد وجود داشته باشد و قرارداد از نظر قانونی معتبر باشد.
۲. موضوع قرارداد
موضوع قرارداد باید شفاف، دقیق و بدون ابهام نوشته شود. منظور از موضوع قرارداد، کاری است که قرار است توسط یکی از طرفین انجام شود یا تعهدی است که طرفین نسبت به آن دارند. برای مثال:
«موضوع قرارداد عبارت است از طراحی و راه‌اندازی یک وب‌سایت فروشگاهی برای فروش محصولات دیجیتال، شامل طراحی رابط کاربری، کدنویسی، اتصال به درگاه پرداخت، و آموزش مدیریت سایت.»
از استفاده از کلمات کلی مانند "مشاوره"، "همکاری"، یا "پشتیبانی" به‌تنهایی خودداری کنید. باید مشخص شود دقیقاً چه خدمات یا محصولی ارائه خواهد شد.
۳. مبلغ و نحوه پرداخت
در این بخش، مبلغ قرارداد باید هم به حروف و هم به عدد نوشته شود. همچنین نحوه و زمان پرداخت نیز باید کاملاً مشخص شود. برای مثال:
«مبلغ کل قرارداد ۳۰٬۰۰۰٬۰۰۰ ریال (سه میلیون تومان) می‌باشد که به شرح زیر پرداخت می‌گردد:
الف) ۳۰٪ هنگام عقد قرارداد
ب) ۴۰٪ پس از تحویل نسخه اولیه
ج) ۳۰٪ پس از تحویل نهایی و تأیید کارفرما»
همچنین بهتر است نوشته شود که پرداخت‌ها به چه صورت انجام می‌شود (نقدی، کارت به کارت، حواله بانکی، چک) و در صورت تأخیر در پرداخت، چه پیامدی در نظر گرفته شده است (مثلاً توقف پروژه یا جریمه دیرکرد).
۴. مدت زمان قرارداد
مدت زمان قرارداد باید از تاریخ شروع تا تاریخ پایان مشخص شود. همچنین اگر پروژه یا همکاری در چند مرحله انجام می‌شود، باید زمان‌بندی مراحل نیز مشخص شود. برای مثال:
«مدت زمان انجام پروژه ۳۰ روز کاری از تاریخ عقد قرارداد می‌باشد. نسخه اولیه ظرف ۱۵ روز و نسخه نهایی ظرف ۳۰ روز تحویل خواهد شد.»
در صورتی که به هر دلیلی پروژه با تأخیر مواجه شود، باید در قرارداد مشخص شود که آیا طرف مقابل فرصت تمدید دارد یا جریمه‌ای اعمال خواهد شد.
۵. تعهدات و مسئولیت‌های طرفین
در این قسمت، باید تعهدات هر یک از طرفین به‌صورت واضح و بدون ابهام نوشته شود. این تعهدات می‌تواند شامل موارد مالی، اجرایی، اخلاقی و... باشد. برای مثال:
کارفرما موظف است تمامی اطلاعات لازم برای شروع پروژه را حداکثر ظرف ۳ روز کاری در اختیار مجری قرار دهد.
مجری متعهد می‌شود پروژه را طبق مشخصات اعلام‌شده در زمان مقرر تحویل دهد.
هیچ‌یک از طرفین حق ندارند بدون اطلاع کتبی طرف دیگر، محتوای قرارداد را تغییر دهند یا به شخص ثالث منتقل کنند.
نوشتن دقیق این بخش از بسیاری از سوءتفاهم‌ها و برداشت‌های اشتباه جلوگیری می‌کند.
۶. شرایط فسخ قرارداد
در بعضی مواقع، ممکن است طرفین بخواهند همکاری را قطع کنند. بنابراین بهتر است شرایط فسخ قرارداد از قبل تعیین شود. به عنوان مثال:
«در صورت تأخیر بیش از ۱۰ روز در تحویل پروژه بدون ارائه دلایل موجه، کارفرما حق فسخ قرارداد را دارد. در این صورت، مبلغ پرداخت‌شده بابت خسارت قابل استرداد نمی‌باشد.»
فسخ می‌تواند با توافق طرفین نیز انجام شود. نکته مهم این است که قرارداد باید مشخص کند در صورت فسخ، مسئولیت مالی، جریمه یا استرداد مبلغ چگونه خواهد بود.
۷. روش حل اختلاف
همیشه این احتمال وجود دارد که بین طرفین اختلاف ایجاد شود. بنابراین باید روش حل اختلاف نیز به‌صورت واضح مشخص شود. راه‌های متداول عبارت‌اند از:
مراجعه به داور مرضی‌الطرفین
مراجعه به شورای حل اختلاف
اقامه دعوی در دادگاه محل اقامت یکی از طرفین
به‌عنوان مثال می‌توانید بنویسید:
«در صورت بروز اختلاف، موضوع ابتدا از طریق مذاکره و داوری جناب آقای X پیگیری خواهد شد و در صورت عدم توافق، موضوع در دادگاه عمومی شهرستان تهران بررسی خواهد شد.»
۸. امضا، تاریخ و تعداد نسخ
در پایان قرارداد، باید مشخص شود که قرارداد در چند نسخه تهیه شده، هر نسخه چند صفحه دارد، و توسط چه کسانی امضا شده است. همچنین نوشتن تاریخ دقیق (شمسی و میلادی) و گرفتن امضا و اثر انگشت الزامی است.
نمونه:
«این قرارداد در دو نسخه یکسان و متحدالمتن در ۵ صفحه تنظیم و در تاریخ ۱۴۰۴/۰۶/۰۱ به امضای طرفین رسید.»
داشتن یک قرارداد دقیق و اصولی نه‌تنها از بروز اختلافات جلوگیری می‌کند، بلکه باعث شفاف‌سازی مسئولیت‌ها و روابط حرفه‌ای می‌شود.
